بررسی و ارزیابی آثار طرح مسکن مهر در توسعه فضایی - کالبدی شهر گمیشان

مسکن از نیاز های اولیه و اساسی هر انسان به شمار می آید. در کشورهای مختلف، دولت ها اقدامات و برنامه ریزی های جامعی در زمینه تأمین مسکن اقشار مختلف به ویژه طبقات کم درآمد انجام داده اند. طی چند سال اخیر، به منظور پاسخگویی به انتظارات قانونی و عرفی در زمینه مسکن برای اقشار کم درآمد، دولت سیاست احداث مسکن مهر را در پیش گرفته است. در نقد این سیاست به خصوص از بعد فضایی- کالبدی مباحث دامنه داری در جریان است. در این ارتباط انتقادهای فراوانی به نحوه مکان یابی و تخصیص زمین به کاربری های مختلف برای احداث مسکن مهر وجود دارد. یک پایش اجمالی در سطح کشور نشان می دهد که تعداد قابل توجهی از این عرصه ها در خارج از محدوده شهرها قرار گرفته اند. بدین ترتیب افزایش بدون برنامه گستره های شهری و عدم رعایت اصول و معیارهای شهرسازی به یکی از جدی ترین نقدهای وارد بر این سیاست از سوی اندیشمندان شهری درآمده است. در این ارتباط در پژوهش حاضر با تأکید بر ابعاد فضایی- کالبدی طرح مسکن مهر به شناسایی اثرات طرح مسکن در ارتباط با توسعه فضایی- کالبدی شهر گمیشان پرداخته شده است. روش تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی می باشد. جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعات اسنادی، نقشه ها و پژوهش های میدانی در سطح منطقه مورد مطالعه صورت گرفته است. در همین راستا شهر گمیشان و سایت مسکن مهر گمیشان به عنوان محدوده مورد مطالعه انتخاب شدند. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل های هلدرن و آنتروپی شانون و سیستم اطلاعات جغرافیایی gis و نرم افزار autocad و همچنین از سرانه های استاندارد شهرسازی جهت ارزیابی کاربری های سایت مسکن مهر استفاده شده است. نتایج یافته ها با توجه به مدل هلدرن و آنتروپی شانون و ارزیابی صورت گرفته به وسیله سیستم اطلاعات جغرافیایی gis نشان می دهد که نحوه مکانیابی مسکن مهر در روند گسترش افقی و رشد اسپرال و در نهایت در توسعه ناموزون شهر گمیشان موثر بوده است. همچنین نتایج حاصل از ارزیابی صورت گرفته در ارتباط با وضعیت کاربری ها در سطح سایت مسکن مهر نشان می دهد که بسیاری از کاربری ها موجود با استانداردها و ضوابط علمی و اصول و معیارهای شهرسازی منطبق نبوده و نامتعادل است.